ΙΣΤΟΡΙΕΣ από την ΑΙΘΙΟΠΙΑ
Νο12
Οι Suri και οι Αγελάδες τους
Νοέμβριος 2011
Οι Suri και κάποιες ακόμη φυλές του νότου, ακόμη και σήμερα εξακολουθούν να ζουν πατροπαράδοτα : ποιμένες νομάδες με μικρές καλλιέργειες, για τις οποίες εκμεταλλεύονται τις εποχιακές βροχές και τις πλημμύρες των ποταμών.
Παρόλο που έχουν φτιάξει πια και κάποια μικρά μόνιμα χωριά, δεν έχει πάψει ο κύριος πληθυσμός τους να μετακινείται μαζί με τα κοπάδια του και να στήνει - ξεστήνει καλύβες.
Από όλες τις φυλές του νότου είναι πια λιγοστές αυτές που εξακολουθούν να ζουν σε αρχέγονες συνθήκες, χωρίς ιατρεία, νοσοκομεία, σχολεία ή άλλες δημόσιες υπηρεσίες.
Αλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο, αυτές οι φυλές είναι οι Suri, οι Mursi, οι Me’en, οι Hamer, οι Karo, οι Bashada, οι Banna, οι Erbore, οι Tsemaye, οι Nyangatom και οι Dassanech.
Από τις αρχές της δεκαετίας του ‘80, η κυβέρνηση της Αιθιοπίας προσπαθεί να πείσει όλες τις φυλές να αλλάξουν τρόπο ζωής, να εγκαταλείψουν αυτή την ημινομαδική ζωή και να εγκατασταθούν σε μόνιμα χωριά. Οι Αιθιοπικές αρχές προσέβλεπαν στον εκσυγχρονισμό όλων αυτών των μικρών κοινωνιών, θέλοντας να προσφέρουν σύγχρονες υγειονομικές υποδομές και σχολεία, αλλά ταυτόχρονα να μπορέσουν να εκμεταλλευτούν τουριστικά τις κοιλάδες του Omo και του Mago και ειδικά πιο πρόσφατα να εγκαταστήσουν μεγάλες καλλιέργειες. Ήθελαν να τις “εκπολιτίσουν” όπως έχει γίνει και με πολλές άλλες γειτονικές πιο βόρειες φυλές στα highlands, με τους Aari του Konso και πολλούς ακόμη.
Όμως αυτές οι φυλές της κοιλάδας του νότιου Omo, αντιδρούν. Δεν θέλουν να αλλάξουν τρόπο ζωής και αντιστέκονται σθεναρά. Πιο έντονα έχουν νιώσει την πίεση οι ατίθασοι Mursi, μια συγγενική φυλή των Suri και πιο γνωστοί από όλους.
Τους Mursi τους «ανακάλυψε» ο υπόλοιπος κόσμος σε αυτές τις κάποτε τελείως απρόσιτες κοιλάδες, στα τέλη της δεκαετίας του ‘60. Μέχρι τότε ούτε οι ίδιοι ήξεραν ότι υπήρχε μία χώρα που την έλεγαν Αιθιοπία και ήταν και αυτοί ένα μέρος της. Είναι ιστορικά πια με τρομερό ανθρωπολογικό ενδιαφέρον, τα πρώτα ντοκιμαντέρ που γυρίστηκαν στην περιοχή, με πρώτο ένα του 1974 :
Αυτό είναι το πρώτο μιας σειράς 6 ντοκυμαντέρ της Βρετανικής Granada T.V., από τα οποία έχω βρει δυστυχώς μόνο τα 4 στο youtube.
Να σημειώσω ότι, οι Suri είναι ακόμη πιο “μακριά” και ακόμη πιο δύσκολο να τους προσεγγίσεις. Ήταν από τις τελευταίες απομονωμένες φυλές που “ανακαλύφτηκαν” μετά ακόμη και από τους Mursi.
Για τους Suri και για όλες τις φυλές του νότου οι αγελάδες είναι βασικό στοιχείο της ζωής τους. Δεν τις έχουν για το κρέας τους και σπανίως τις σκοτώνουν καθώς αποτελούν το βασικότερο στοιχείο πλούτου. Η προίκα που πρέπει να δώσει ένας νεαρός Suri για μία νύφη είναι έως και 60 αγελάδες, ειδικά αν η νύφη έχει μεγάλο “lip-plate”, δηλαδή είναι πιο όμορφη καθώς φοράει στο κάτω χείλος μεγάλο “πήλινο πιάτο”.
Τις αγελάδες τις χρησιμοποιούν και για άλλες βασικές συναλλαγές, όπως για όπλα και σφαίρες.
Τέλος, επειδή το πιο σημαντικό όλων είναι η επιβίωση σε ένα δύσκολο περιβάλλον, τους είναι υπερπολύτιμες για το γάλα τους και για το αίμα τους. Λόγω των ξηρών περιόδων της χρονιάς, όπου το νερό μπορεί να είναι λιγοστό για αυτούς και για τα κοπάδια τους, μία συνήθεια που έχουν αποκτήσει είναι να πίνουν εκτός από το γάλα, και φρέσκο ζεστό αίμα από τις αγελάδες, που μπορεί να τους συντηρήσει για ικανό χρονικό διάστημα, αλλά τους δίνει και καλή δόση πρωτεΐνης.
Αυτό το κάνουν πολύ προσεκτικά, με φειδώ, ώστε να μην προκαλέσουν βλάβη στα ζώα τους, όχι πιο συχνά από μία φορά τον μήνα σε κάθε αγελάδα.
Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω όλη την διαδικασία. Ο Ulikuru ένα απόγευμα με οδήγησε μαζί με μια παρέα νεαρών Suri έξω από το χωριό του Krum. Πήγαμε σε ένα camp που είχαν μαζεμένες κάποιες αγελάδες και παρακολούθησα αυτήν την μικρή ιεροτελεστία.
Τρεις νεαροί έπιασαν το κεφάλι μιας αγελάδας έτσι ώστε να τεντωθεί καλά ο λαιμός της.
Ο Ulikuru στάθηκε πιο δίπλα, κρατώντας ένα μικρό τόξο και ένα βέλος.
Έμεινε να σημαδεύει πολύ προσεκτικά για λίγο και ξαφνικά αμόλησε το βέλος. Αυτό καρφώθηκε σε ένα χοντρό εξόγκωμα το οποίο σημάδευε ο Ulikuru. Υπέθεσα ότι είναι ένα σημείο που έχει γίνει έτσι από το συστηματικό κάρφωμα, άνοιγμα- επούλωση της πληγής.
Ο λαιμός ήταν τεντωμένος, οπότε μόλις τράβηξε το βέλος άρχισε ένας πίδακας με κατακόκκινο αίμα.
Ένας άλλος νεαρούλης Suri ήταν ακριβώς εκεί με μία κομμένη κολοκύθα ως δοχείο, μέσα στο οποίο έπεφτε το αίμα. Όταν γέμισε, σταμάτησαν να τεντώνουν τον λαιμό της αγελάδας και με ένα σχοινί πίεσαν λίγο την πληγή. Σχεδόν αμέσως σταμάτησε το αίμα.
Μου πρόσφεραν για να με τιμήσουν να πιω πρώτος, αλλά δεν το τόλμησα !
Ο κυριότερος λόγος ήταν ότι αν μου προξενούσε καμία στομαχική διαταραχή μπορεί και να μου χαλούσε την μέρα.
Το πήραν δύο νεαροί Suri και ο φίλος μου ο Kibo και το ήπιαν όλο.
Αλλά το αίμα των αγελάδων δεν το πίνουν μόνο οι άνθρωποι. Ένα απόγευμα πέτυχα και πρόλαβα να φωτογραφήσω πριν πετάξουν, κάποια πουλιά με πολύ έντονο κόκκινο ράμφος και μεγάλα κίτρινα μάτια. Καθώς τα έψαξα, ονομάζονται Red-billed Oxpecker (Κοκκινόραμφος βουφάγος), και από την μία καθαρίζουν βοοειδή και άλλα μεγάλα κυρίως ζώα από παράσιτα και έντομα, από την άλλη τρέφονται με το αίμα αυτών των ζώων διατηρώντας μικρές ανοιχτές πληγές.
Ευτυχώς όμως, σε αυτές τις περιοχές των Suri, δεν υπάρχει μια άλλη Αφρικανική απειλή : οι περίφημες μύγες tsetse, αυτό το προϊστορικό είδος που υπάρχει στην γη εδώ και τουλάχιστον 34 εκ. χρόνια !
Υπάρχουν πιο δυτικά, στην κοιλάδα Mago, στην οποία οι Mursi έχουν εξαπλωθεί από ανάγκη και αντιμετωπίζουν πολλές φορές προβλήματα, καθώς οι μύγες αυτές με της ασθένεια του ύπνου, φέρνουν θάνατο στα ζώα. Είναι άκρως επικίνδυνες βεβαίως και για τους ανθρώπους. Το 2002 προκάλεσαν το θάνατο σε 48.000 ανθρώπους σε ολόκληρη την Αφρική.
Εις Υγείαν !
Τα Αιθιοπικά μου
J
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου